Home » Geschiedenis van de dagelijkse boodschappen

Geschiedenis van de dagelijkse boodschappen

Het lijkt een van de verworven gemakken van de moderne tijd: dat je waar en wanneer je wilt alles kunt bestellen en laten bezorgen. Van je boodschappen tot je avondeten. Maar wist je dat er vroeger ook al werd thuisbezorgd door de bakker, slager, groente- of melkboer? Zelfs de supermarkt kwam bij je voor rijden! Ik neem je vandaag mee in een stukje geschiedenis van de dagelijkse boodschappen.

Geschiedenis van de dagelijkse boodschappen

Geschiedenis van de dagelijkse boodschappen: srv wagen

De SRV-wagen

‘Leve de man van de SRV van je hiep, hiep, hiep, hoeree!”. Wedden dat (afhankelijk van hoe oud je bent) jij, jouw moeder of oma dit liedje van de commercial nog kan meezingen? Het werd gezongen door het Cocktail Trio en werd de mega populaire slogan van deze thuisbezorgservice avant le lettre!

Want je boodschappen kon je weliswaar niet via internet bestellen, maar een bezoekje aan de rijdende supermarkt – de SRV-wagen – scheelde de huisvrouw van toen behoorlijk wat tijd. Bovendien had begin jaren 60 nog maar één op de tien gezinnen een koelkast in huis. Omdat je niets koel kon houden, moesten huishoudens dus wel vaker verse boodschappen doen.

De SRV-wagen was een heuse rijdende supermarkt. Vanaf 1966 reden deze wagens – op initiatief van de latere Philips-topman Cor Boonstra – door heel Nederland. SRV stond voor ‘Samen Rationeel Verkopen’. De SRV-formule werd in 1995 opgeheven en overgenomen door S&K – Service Kruidenier.

De rijdende supermarkt zie je nu alleen nog in kleinere dorpen. Rijden er vandaag de dag nog zo’n 200 winkels rond, in de hoogtijdagen (midden jaren 70) waren dat er maar liefst 4500!

Geschiedenis van de dagelijkse boodschappen: broodkar

Brood van de bakker

Vanaf de jaren 60 kwam de bakker met de bakfiets langs om de bestellingen te bezorgen. Een zwaar leven, want ’s nachts werd het brood gebakken, ’s morgens bezorgd en ’s middags was het tijd voor koek en banket. Het aanbod? Wit en bruin tarwebrood, roggebrood en beschuit.

Het brood was ongesneden. Zo bleef het meteen een stuk langer vers. Ook werd er – eveneens voor de houdbaarheid – vaak extra vet aan het brood toegevoegd.

De bakfiets werd later ingeruild voor een elektrische bakkerswagen, en ook het aanbod werd steeds meer uitgebreid.

Geschiedenis van de dagelijkse boodschappen: melkboer

Melkboer

De melkboer, ook wel melkman of melkslijter genoemd, kwam langs de deur met melk en andere zuivelproducten. Soms zelfs dagelijks, omdat koel houden voor veel mensen niet mogelijk was. Soms had de melkboer een ‘loper’, een sleutel die op de meeste deuren paste, zodat de melk binnen kon worden gezet. In een klaargezette pan op het fornuis, en later ook in glazen melkflessen.

Geschiedenis van de dagelijkse boodschappen: melkboer

Toen de melkboer eind jaren 60 concurrentie begon te krijgen van de supermarkten, breidden sommigen hun handel uit met kruidenierswaren. Hieruit ontstonden ook de eerste rijdende winkels (SRV-wagens). Een van de eerste supermarkten in Nederland werd overigens geopend door een melkboer: Dirk van den Broek opende in 1953 zijn gelijknamige supermarkt in Amsterdam!

Geschiedenis van de dagelijkse boodschappen: aardappelboer

Aardappelen, bloemen, vis en vlees

Een mud (ongeveer 70 kg) aardappelen sleep je niet snel mee naar huis uit de supermarkt, maar werd vroeger gewoon bezorgd. Bewaren in de koele kelder, dan kon je weer even vooruit. En ook voor een bos bloemen of een verse haring hoefde je de deur niet uit.

Liever een stukje vlees? De slager stuurde zijn slagersjongens op pad om bij de mensen de bestellingen op te nemen. Na de slacht brachten deze jongens op de fiets de karbonades en  biefstukken weer bij de mensen thuis.

Geschiedenis van de dagelijkse boodschappen: groenteman

Ook je groente en fruit kocht je – dagvers – bij de rijdende groenteman. Zou het paard ook af en toe wat toegestopt hebben gekregen van de klanten?

Laat jij je boodschappen tegenwoordig thuisbezorgen? Of ga je liever naar de supermarkt of langs kleinere speciaalzaken?

Dit artikel (van mijn hand) verscheen eerder – in aangepaste vorm – op thuisbezorgd.nl
Foto’s: Rijnmond.nl, Nationaal Archief, Zuivelmuseum.nl, Gemeente Edam-Volendam

12 Comments

  1. Geweldig om te lezen! Het heeft wel iets romantisch, maar voor de bezorgers moet het wel zwaar zijn geweest. En je moest natuurlijk als huisvrouw de hele dag thuis zijn. Tegenwoordig is dat niet meer haalbaar, en ik ben zelf ook niet zo’n fan van bezorgde boodschappen die online besteld zijn. Ik kies liever zelf wat in de winkel. Maar.. vroeger hadden wij in onze wijk nog wel een melkboer en dat vonden we heel leuk! We mochten ook meerijden in de wagen en helpen met bestellingen opnemen. Echt nostalgie! Bedankt voor dit leuke artikel!

    Josephine recently wrote…. Victoriaanse valentijnscakes voor je geliefde
    https://www.myinnervictorian.nl/victoriaanse-valentijnscakes/

    • Dat moet inderdaad een zwaar leven zijn geweest. Maar ook wel romantisch zoals je zelf al zegt. En wellicht ook wel gezellig, met de buurvrouwen keuvelen in de rijdende supermarkt 🙂

      • Franzis Koch

        Terug naar die tijd en gauw! Aardappelen bij de aardapoelenhandel halen in je eigen mand. Beter voor het millieu

  2. Haha, good old days! Ik vind t fijner om zelf boodschappen te doen, ik wil t toch zien en voelen!

  3. leuk om te lezen weer en ja wij hadden vroeger ook zo’,n srv man of wagen weet ik hoe dat heette hahah gewoon een rijdende super. lekker makkelijk 😀 maar ik vind gewoon zelf boodschappen doen toch het fijnste

  4. Ooooh nostalgie! Ik weet nog dat de bakkersknecht kwam en dat ik als klein meisje een crush op hem had. Later werd hij mijn collega en deden we carpoolen!
    Ons moeder kocht ook eieren en kannen met melk. Een groenteboer kan ik mij niet herinneren, wel de kleine supermarkt waar we kwamen, tante Annie werd ze genoemd. Ze was ook op 6 juni jarig en wij kregen dan altijd een snoepzak (met mijn tweelingzus).

    Oh… ik kocht via AH online, maar die verplichte 70,00 daar hik ik tegenaan, want nu koop ik nog soms onzin. Dus vanaf deze week weer braaf die massa in.

    En… hierbij de zwaai! Tof artikel!

  5. Geweeeeeeeeldig dit stuk! Ik zie mezelf zo weer in die SRV-wagen staan in de straat…dat was begin jaren ’90…als tiener haalde ik daar mijn lekkers…ik kan die heerlijke geur van het snoep zo weer voor me halen. Moeilijk hadden ze het toen al, want ik was elke week op die dag de enige die in die wagen stond hahaha! Dit stuk van jou brengt me weer terug, dank je wel!
    Ik laat nu ook mijn boodschappen elke week thuisbezorgen…door Appie…love it! Scheelt zoveel tijd en frustratie 😉 Liefs!

  6. Ik had er nooit zo over nagedacht, maar vroeger werden je boodschappen dus ook gewoon thuis bezorgd 🙂

Laat reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

*