Al sinds mensenheugenis kennen we ‘gelegenheden waar je kunt eten’. Zoals een taverne of een herberg. Maar de restaurants zoals wij die nu kennen, zijn pas ontstaan in de 18e eeuw. Een stukje geschiedenis van het restaurant!
Herberg
Herbergen waren vooral plaatsen voor voeding en onderdak aan reizigers. Men schoof aan en at wat de pot schafte. De oudste herberg van Nederland is Grand Hotel De Draak in Bergen op Zoom. Deze begon 623 jaar geleden als herberg De Draeck in 1397!
Eerste restaurant
Restaurants met een menukaart en dus de mogelijkheid om te kiezen wat je wilde eten ontstonden in Parijs aan het eind van de 18e eeuw. Het eerste restaurant werd geopend in 1765 door de Franse kok A.Boulanger. Het was een eethuis waar hij diverse soepen bereidde waaruit de gast een keuze kon maken. Deze ‘soupe restaurante’ – verkwikkende of herstellende soep – is waarschijnlijk de aanstichter geweest voor het uiteindelijk gebruik van het woord ‘restaurant’.
Was het restaurant van Boulanger nog een simpele en eenvoudige aangelegenheid, het echte luxe en chique restaurant opende 17 jaar later, wederom in Parijs. “La Grande Taverne de Londres” was eigendom van Antoine Beauvilliers. Hij schreef in 1814 ‘L’Art du cuisinier’, wat nog steeds een standaard boekwerk in de Franse keuken is.
Of toch in Spanje?
De Fransen schrijven natuurlijk graag culinaire geschiedenis, maar toch is er een restaurant dat nog ouder is dan die van Boulanger. Sobrino de Botin werd in 1725 geopend in Madrid, Spanje. En je kunt er vandaag nog steeds eten! Met op het menu speenvarken uit de oven waarin het vuur in de afgelopen 295 jaar nooit gedoofd is! Het restaurant is opgenomen in het Guiness Book of Records. Bekijk vooral de prachtige fotoreportage van dit restaurant op Vice en deze leuke video.
Rich & famous
In eerste instantie waren restaurants een soort van toeristische attractie voor de Parijse rich & famous. Het was nieuw en onbekend, dus daar moesten ze naar toe! Toen na de Franse revolutie veel privé koks van de Franse adel werkeloos werden, werden restaurants pas echt booming business in Parijs.
Oudste restaurant van Nederland
Wat nu echt het oudste restaurant van Nederland is heb ik niet kunnen terugvinden. In de lijstjes van ‘oudste’ komen steevast de oude herbergen terug, zoals de eerdergenoemde De Draeck, het Haagse ’t Goude Hooft (1423) en De Waag in Doesburg (1478, op de foto hierboven).
Stationsrestauratie
Een bijzonder fenomeen waren de stationsrestauraties. Doordat de treinen vroeger minder vaak en ook nog eens onregelmatig reden, moest je soms uren op een aansluitende trein wachten. Gelukkig was daar de stationsrestauratie, waar je je tijd kon verdrijven. De eerste stationsrestauraties werden beheerd door de ‘Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen’. Op de foto hierboven zie je het stationsrestaurant van Vlissingen in 1890.
Chinees Indisch Specialiteiten restaurant
De Nederlander ging pas ver na de oorlog uit eten. En dan vooral naar het Chin.Ind.Spec.Rest ofwel Chinees Indisch Specialiteiten restaurant. Ik schreef er een heel artikel over!
Vanaf de jaren 60 kwam er meer interesse voor uit eten gaan. Er kwam een ware culinaire revolutie, die ons beetje bij beetje weg leidde van de aardappelen, vlees en groente. Met eten dat we leerde kennen op vakantie, zoals pizza en pasta. Andere Tijden maakte hier een hele boeiende aflevering over.
Restaurant anno 2020
Vandaag de dag kent Nederland zo’n 16.000 restaurants. Van de Afghaanse tot de Zuid-Afrikaanse keuken en alles daartussen. Vega(n), alles rondom een thema (avocado), met jeu de boules of in het donker. In een tram, op een boot of zelfs in een luchtballon. Het is mijn favoriete hobby!
