Home » Chin.Ind.Spec.Rest. of de geschiedenis van het Chinees-Indisch restaurant
Geschiedenis van het Chinees-Indisch restaurant

Chin.Ind.Spec.Rest. of de geschiedenis van het Chinees-Indisch restaurant

Voor mij als kind – geboren in 1968 – was het Chinees-Indisch specialiteiten restaurant, op de gevel standaard afgekort tot Chin.Ind.Spec.Rest., dé eerste echte kennismaking met uit eten gaan en afhalen van eten. Buitenlands eten welteverstaan. Deze unieke mengeling van de Chinese en Indische keuken is een oeroud Nederlands fenomeen. Vandaag geef ik een fascinerend kijkje in de geschiedenis van het Chinees-Indisch restaurant.

Geschiedenis van het Chinees-Indisch restaurant

Chinese restaurants op Katendrecht

Eerste Chinese restaurant in Nederland

Rond 1900 werd vooral in de scheepvaart gebruik gemaakt van goedkoop personeel uit China. Met name in en rond Rotterdam woonde een grote Chinese gemeenschap. In Katendrecht opende in 1920 het allereerste Chinese restaurant in Nederland: Cheung Kwok Low. Hier kwamen in de eerste jaren eigenlijk alleen de Chinese gastarbeiders eten. Er gingen ook de wildste geruchten over wat je daar wel niet te eten kon krijgen. Van eend tot kattenvlees?!

Het restaurant Kong Hing in Amsterdam was 1928 het eerste Chinese restaurant waar ook Nederlandse gasten kwamen. Kong Hin werd een heuse hotspot, waar ook sterren als Josephine Baker regelmatig kwamen eten. Het restaurant is in de jaren 80 gesloten.

Geschiedenis van het Chinees-Indisch restaurant

Pinda-Chinees

Tijdens de economische crisis van de jaren 30 verloren veel Chinese arbeiders hun baan in de scheepvaart. Sommigen gingen op straat zelfgebakken pindakoekjes verkopen. Hier komt ook de (scheld)naam ‘pinda-chinees’ vandaan. Anderen begonnen eethuisjes. Er waren voor de Tweede wereldoorlog 12 Chinese restaurants in Nederland

geschiedenis van het Chinees-Indisch restaurant

Chin.Ind.Spec.Rest.

Na de Tweede wereldoorlog, waarbij veel Nederlandse militairen vochten in Indonesië, groeide de interesse in de Indische keuken. Ook kwamen er veel Indische migranten naar Nederland. Toen Chinese restaurants deze grote behoefte aan Indisch eten doorkregen, namen ook zij Indische koks in dienst. Voor het maken van de oh zo geliefde babi pangang, nasi goreng met saté, kroepoek en gado-gado. Natuurlijk wel aangepast aan ons Hollandse smaakpallet. Dus niet te veel kruiden! En dus werd er op de ramen plaats gemaakt voor de aanduiding Chin.Ind.Spec.Rest.!

Het toppunt (of dieptepunt, het is maar hoe je het bekijkt) vond plaats in de jaren 60 toen in de Nederlandsde snackbars de bami- en nasischijf werd geïntroduceerd. Lees vooral ook eens het artikel over de geschiedenis van de automatiek en de snack!

Geschiedenis van het Chinees-Indisch restaurant
Hotel Des Indes Batavia

Rijsttafel

Nederlanders in Indonesië aten tussen de middag vaak een grote maaltijd die bestond uit rijst met verschillende bijgerechten. Dit in tegenstelling tot de lokale bevolking, die meerdere keren per dag kleine rijstgerechten at. De naam ‘rijsttafel’ is bedacht door een Nederlandse kok van Hotel des Indes in Batavia.

geschiedenis van het chinees-indisch restaurant - wachtbiertje

Wachtbiertje

Naast de rijsttafel bracht het Chinees-Indisch restaurant nog meer ‘fenomenen’ met zich mee. Wat dacht je van het ‘wachtbiertje’ – het biertje dat gedronken wordt terwijl er gewacht wordt op de bestelling, de kalender die je krijgt met Kerst, het luikje naar de keuken (wat zit erachter??) en het aquarium…

Het aquarium

Geen Chinees-Indisch restaurant zonder aquarium! Heerlijk rustgevend om naar te kijken terwijl je wacht op je afhaalportie Babi Pangang. Volgens Chinees bijgeloof zouden vissen stromingen en energie opwekken, die weer leiden tot succes en geluk. Dat aquarium staat er dus niet voor niets!

Nummer 39 met rijst

Bij ons favoriet Chinees-Indisch restaurant is de nummer 39 op het menu ‘Biefstuk op Kantonese wijze’.  Kunstenaar Benjamin Li maakte een foto expositie van alle gerechten die bij Chinees-Indische restaurants op nummer 39 op de menukaart staan. Hij werd hierdoor geïnspireerd toen Gordon (die als jurylid van Holland Got talent) nogal misplaatst ‘grappig’ aan een Chinese kandidaat vroeg: ‘Wat ga je zingen, nummer 39 met rijst’?

Kota Radja of de Chinese muur

Veel Chinees-Indische restaurants voeren dezelfde naam. Er is in de jaren 90 een keer onderzoek naar gedaan. De meest populaire was Kota Radja (44 restaurants onder deze naam), gevolgd door De Chinese muur (41x), Lotus (39x) Azië (37x), De Lange Muur (31x) en Peking (31x). Kota Radja was overigens de oude naam van de hoofdstad van de provincie Atjeh (Sumatra).

Geschiedenis van het Chinees-Indisch restaurant

Het verdwijnen van de Chinees-Indische restaurants

Tot 2000 kwamen er meer en meer Chinees-Indische restaurants bij in Nederland. In de jaren 80 waren het er maar liefst 2000, en rond de millenniumwisseling 2300. Dit aantal daalt echter rap sinds die tijd. Deels omdat de jongere generatie geen interesse heeft in overname van het restaurant van hun ouders. Maar ook omdat er steeds meer wok- en sushizaken komen, en andere Aziatische keukens als Vietnamees en Koreaans. Inmiddels zijn er nog maar rond de 1000 Chinees-Indische restaurants in Nederland.

Fotograaf Mark van Wonderen fotografeerde alle Chinees-Indische restaurant in Nederland. Over dit boek met prachtige foto’s en meer lees je op zijn site Chinindspecrest.nl

Wist je trouwens dat Babi Pangang en de Indische rijsttafel inmiddels onderdeel zijn van het Nederlands immaterieel erfgoed? Ik schreef er eerder al een heel artikel over!

Was jij bekend met deze geschiedenis van het Chinees-Indisch restaurant? Ik heb nog veel meer geschiedenisverhalen geschreven.

Bewaar de geschiedenis van het Chinees-Indisch restaurant op Pinterest:

Uitgelichte foto: wikimedia commons/michiel1972

Schrijf je in voor de wekelijkse nieuwsbrief

Kook je een recept van mijn blog? Laat het mij op social media weten met de hashtag #myhappykitchen

Op zoek naar een mooi (kook)boek, keukengadget of delicatessen? Neem eens een kijkje in mijn webshop!

6 Comments

  1. Hilarisch deze blog! Zo typerend en herkenbaar inderdaad. Chinees was ook het enige ‘buitenlandse’ eten dat je at. :p

  2. Leuk verhaal. En jammer ook dat ze verdwijnen maar zo gaat dat. De keuze aan andere authentieke Aziatische keukens is enorm vergroot de laatste jaren. Maar luister als aanvulling eens naar deze podcast, vanuit de optiek van een kind van ‘De Chinees’ https://podcasts.apple.com/nl/podcast/mijn-vader-is-een-afhaalchinees/id1468256826

    • Wat leuk die podcast, bedankt voor de tip!

    • Jammer dat ze verdwijnen? Wees blij!
      Wat een smerig vreten hebben ze daar. Altijd van een paar dagen terug. Van dat taaie droge vlees, helemaal doordrenkt in die gore zoetzure saus. Die nasi met één flinterdun stukje groen. Die gefrituurde banaan die druipt van het vet. Gatver.
      En ze eten die rotzooi zelf niet eens!

Laat reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

*