Ik schrijf deze blog terwijl ik nog geeneens weet of deze wel online komt. Maar het werkt voor mijzelf verhelderend om dingen op te schrijven. Op digitaal papier dan. Woorden op een rij zetten betekent voor mij gedachten op een rij zetten en weer even helder krijgen hoe of wat. Sinds de diagnose ‘kanker’ begin januari ben ik in een soort achtbaan beland. Vooral ook wat betreft gevoelens en gedachten. En dat moet eruit.
Ik heb/had kanker
Weet je dat ik de woorden ‘ik heb/had kanker’ niet echt goed uit mijn mond kan krijgen? Vraag me niet waarom. Ik schaam me er niet voor, wil ook niet mijn kop in het zand steken. Wat ik echter wel heel duidelijk voel: het valt allemaal wel mee toch? Dat klinkt misschien raar, maar bij het hebben van kanker komen toch vaak de meest erge beelden in je hoofd op. Haar verliezen, misselijk zijn, in het ziekenhuis liggen, ziek zijn. Ik heb me deze maanden dus daadwerkelijk maar één dag ziek gevoeld, en dat was na de operatie waarbij ik heel misselijk was van de narcose. Maar zelfs toen overheerste vooral de opluchting dat het achter de rug was.
Kun je ziek zijn zonder je ziek te voelen? Blijkbaar wel. Maar doordat ik er op tijd bij was en ze mijn tumor in z’n geheel hebben kunnen verwijderen voelde ik me al helemaal niet meer ziek. En na de bestralingen waren de behandelingen feitelijk afgerond en was mijn enige afspraak in het ziekenhuis de jaarlijkse controle, in januari 2023! Ik was dus feitelijk patiënt af.
Kanker light
Ik had dus kanker, maar in mijn hoofd zegt een stemmetje steeds: ‘je had kanker light’. Want je hebt je borst nog. Inclusief twee nette littekens en een blauwe vlek van de contrastvloeistof (die nog een jaar zichtbaar kan blijven!). Je had geen uitzaaiingen. Je hoefde geen chemo- of hormoonkuur. Je bent op wat vermoeidheid na geen dag ziek geweest. Kanker light dus. Ik zie, hoor en lees zoveel verhalen van vrouwen met borstkanker. En alle nare consequenties die dat met zich meebrengt. Daar kan en wil ik mezelf niet mee vergelijken. En tegelijkertijd: leed laat zich niet vergelijken.
Comparative suffering
Op mijn zoektocht op het internet over ‘vergelijken van leed’ kwam ik terecht bij de term comparative suffering. Dat betekent dat je je eigen leed tegen dat van anderen afzet. Iets wat ik dus doe. Mensen zijn denk ik sowieso geneigd te denken in gradaties, als een soort leedthermometer. Mag ik genieten van het mooie weer terwijl het in de Oekraïne oorlog is? Dat soort dingen.
Maar moet je je eigen lijden wel gaan bagatelliseren? Er zijn immers altíjd ergere dingen. Het gevolg kan zijn dat jouw verdriet de ruimte niet krijgt. Ruimte die het wel verdient.
Brené Brown (bekend van haar Ted Talks) zegt over vergelijken van leed : mensen denken dat empathie, medeleven, eindig beschikbaar is. Er zijn mensen die ons medeleven verdienen, die het écht zwaar hebben. Zij hebben het ‘meer nodig dan wij zelf’. Dus gunnen we het onszelf, met ons ‘minimale lijden’, niet. Zo komt het dat we onze eigen pijn wegdrukken, maar dat er ook nog eens schaamte over ontstaat. Weg is de zelfcompassie. Het lijden is daarmee echter niet weg. Dat laat zich niet wegrationaliseren. Daarom is het nodig dat we de schaamte over ons eigen lijden loslaten. En dat we het niet meer langs de meetlat leggen.
Begrip en besef
Wat mooi beschreven hè. En zo raak. Want ik realiseer me nu opeens dat het inderdaad een soort schaamte is wat ik voel. Ik schaam me om te zeggen ‘ik heb/had kanker’. En daar moet ik dus mee stoppen. Stoppen met mijn leed te vergelijken, stoppen met de schaamte. Begrip en besef zijn de eerste stap toch? Ik ga mijn best doen! En ik ga dit ook delen, want ik ben vast niet de enige die met zulke gevoelens worstelt.
Hoi Annemarie.
Ik herken alles in wat je schrijft.
We hebben/hadden kanker, eigenlijk heb je het hierna je levenlang want het vertrouwen in je lichaam (is)veranderd.
Heel toevallig net voor het eerst een bericht naar het ZH gestuurd of mijn jaarlijkse controle in Juni vervroegd kan worden omdat ik dingen voel die ik niet vertrouw.
Liefs…
Oh wat naar, dat vertrouwen krijgt inderdaad een enorme klap. Goed dat je vraagt om je afspraak te vervroegen. Ik duim voor je dat het loos alarm is!
Wat mooi dat je dit deelt. Vaak komt ‘de klap’ ook later wanneer het heeft kunnen bezinken? Heel veel sterkte en ik hoop dat je je pijn en schaamte erover niet meer hoeft weg te drukken van jezelf xxx
Dank je lieverd!
Veel sterkte. Kanker is niet ‘light’ in welke vorm dan ook. Het is geen wedstrijd wie het ergste ziek is, jouw pijn mag er zijn en ruimte krijgen.
Ik heb zelf voor een andere ziekte chemotherapie gehad (ja, dat krijg je ook voor bijvoorbeeld autoimmuun ziekten) maar dan in een lagere dosering. En dan zeggen mensen ook ‘ach, het is tenminste geen kanker’. Maar ik ben er wel drie keer door op de intensive care geweest.
Helaas zijn mensen gewoon bot, en hebben ze geen idee wat er door je heen gaat als je dit meemaakt. Maak ruimte voor jezelf en eventueel verdriet, het is geheel terecht dat je dit voelt. Dat een ander het erger heeft maakt het niet minder heftig voor jezelf.
Zoek hulp als je dat nodig hebt, het is niet niks. Ik hoop voor je dat je herstel permanent mag zijn!
Dank je wel voor je reactie. Je hebt helemaal gelijk. Mensen kunnen inderdaad heel bot zijn, al denk ik wel dat het in de meeste gevallen niet zo bedoeld is. Maar we (of ik in ieder geval) moet meer compassie met mijzelf hebben en toelaten dat ook mijn ziekte een plek krijgt. Er over schrijven en praten helpt in ieder geval enorm! Sterkte ook met je auto-immuun ziekte!
Nu de rust gevonden deze blog goed te lezen
Ik begrijp nu ook de term kanker light beter
Ik heb flink moeten inleveren maar schrik flink als ik hoor dat iemand kanker heeft
Van jezelf weet je hoe je je voelt maar van de ander weet je het niet, die voelt zich miss veel zieker, is dat misschien ook maar zelfs dat is geen goed vergelijk
Als je misselijk bent voel je je behoorlijk beroerd maar als het van een buikgriep komt valt het best mee
En natuurlijk hoef je je leed niet te bagatelliseren maar erin blijven hangen is net zo min goed en dat zag ik ook vaak bij lotgenoten
Maar wat ben ik blij dat het goed met je gaat
Af en toe terug lezen wat je schreef zal vast helpen het te laten landen
Ik vermoed omdat jij alles in korte tijd doormaakte het onwerkelijker is
Ik heb overal foto’s van gemaakt en zo nu en dan bekijk ik ze
Dat helpt mij
Zo en nu ga ik de vitello tonno maken, wat gelukkig kan ik me in de keuken nog helemaal uitleven
Heb er nu ook de tijd voor:-)
Ook hier naar het positieve van zien
Bedankt voor je lieve reactie. Inderdaad verwerkt ieder het op zijn eigen manier en is leed nooit en te nimmer te vergelijken. Iemand die rouwt om een dode cavia heeft net zoveel recht op verdriet als iemand die rouwt om de dood van haar partner bijvoorbeeld. En het moet ook in je aard zitten om positief om weten te gaan met dingen. Ik heb uit deze periode dan ook veel waardevolle momenten meegekregen die ik eveneens koester. Maar nu wil ik weer vooruit blikken! Leef je lekker uit in de keuken!
Jeetje Anne-Marie, wat ‘on point’ wat je zegt. Want zo is het dus. Je zal altijd – als je om je heen kijkt – ‘erger’ leed zien. Maar wat is erger? En voor wie? Want voor jou was / is dit er nu. Dit is jouw leed. En pijn en leed vergelijken heeft geen zin, is niet nuttig en dan laat je dat van jezelf er niet zijn. En dat is nou juist wel nodig om hiermee om te kunnen gaan. Ik noem het zo in plaats van verwerken want ik weet nooit goed wat ik van de term ‘verwerken’ vind, omdat dat impliceert dat het ooit helemaal over is. Qua rouw weet ik dat de scherpste randjes eraf gaan, maar vergeten doe je het nooit. Wat ook niet wil zeggen dat je erin moet blijven hangen. Maar meer het ‘er laten zijn’ zorgt er volgens mij al voor dat het als vanzelf (ooit) weer naar de achtergrond verdwijnt? Misschien ben ik vaag, maar ik bedoel het in ieder geval goed.
Liefs
Ik snap heel goed wat je bedoelt, mooi gezegd. Verwerken als in ‘wegwerken’ gaat niet en hoeft ook niet. Het een plaatsje geven wel.