Ik ben gefascineerd door de geschiedenis van ons eten. Het leek me dan ook leuk een serie te maken waarin ik de geschiedenis van beroemde gerechten en producten onder de loep neem. In dit deel van de serie: beschuit en vlaai.
Geschiedenis van beroemde gerechten
Beschuit
Een beschuitje met muisjes lijkt een typisch Hollande traditie (lees ook: de geschiedenis van De Ruijter). De muisjes zijn dat zeker, maar is het beschuit dat ook?
Beschuit is afgeleid van het Franse biscuit dat twee keer gebakken betekent. Het is dan ook inderdaad twee keer gebakken brood. Na de eerste baksessie kreeg je platte broodjes uit de oven, die ook wel beschuitbollen werden genoemd. Deze werden vervolgens doorgesneden in twee helften en opnieuw gebakken tot knapperig beschuit.
Het twee keer bakken van brood komt al uit de tijd van de oude Romeinen, in hun zoektocht naar het langer houdbaar houden van brood zonder schimmelvorming of uitdroging. Zij noemden dit tweemaal gebakken brood ‘biscoctum’ en namen het mee op veldtochten.
De smaak van beschuitbollen is wat zoeter dan gewoon wit brood, maar niet zo zoet als briochebrood. Het is vandaag de dag niet zo makkelijk meer te krijgen in de supermarkt.
Een typische rol bevat 13 stuks beschuitjes (een bakkers’ dozijn). En naast muisjes vind ik kaas op een beschuitje het allerlekkerst!
Vlaai
De Limburgse vlaai komt oorspronkelijk uit Duitsland. Het is een vinding van de oude Germanen. Zij bakten brood door een meelbrij te verhitten op een ingevette steen, deze in te kerfen en te besprenkelen met honing of vruchtensap. Zij noemde dit een vladel. Vladels werden vooral gebakken in kloosters, als offerbrood.
In Nederland wordt vlaai beschouwd als iets typisch Limburgs. Daar werd vroeger de vlaai gebakken bij feestelijke gelegenheden als verjaardagen, kermis en bruiloften. Die werden gebakken in een met takken gestookde gemetselde oven buiten het huis, een ‘bakkes’ (bakhuis). Bij sommige oude huizen in Limburg zie je nog zo’n bakkes staan. Later werd het bakken vooral uitbesteed aan de bakker, die de vlaai op zijn eigen manier bakt.
Een Limburgse vlaai is een vlaai die in zijn geheel gebakken is. Een bodem van deeg met opstaande randen wordt gevuld met vruchten als kruisbessen, kersen, abrikozen of rijst.
Varianten met bijvoorbeeld slagroom of bavarois mogen dus geen Limburgse vlaai heten. En al helemaal niet varianten als deze tompoucevlaai…
Meer lezen over de geschiedenis van beroemde gerechten?
