Basisingrediënt: rijst

In de serie basisingrediënten een product dat vrijwel standaard in iedere Nederlandse keukenkastje zal liggen: rijst. Wij eten het in ieder geval regelmatig. Vandaag vertel ik je alles over het basisingrediënt rijst.

Wat is rijst?

Een rijstkorrel bestaat uit drie delen: het kaf, een vliesje en de kiem. Het kaf is de niet-eetbare schil die verwijderd wordt voor de rijst verkocht wordt.

Er zijn twee types rijst: rijstsoorten met lange korrel en rijst met een kleine, ronde korrel. De diverse rijstsoorten verschillen onderling qua smaak en textuur. De textuur hangt af van de hoeveelheid zetmeel en varieert van kleverig tot droog. Qua smaak kun je verschillende aroma’s onderscheiden: van nootachtig tot fris en bloemig.

Soorten rijst

Lange korrel

Witte rijst – Deze rijst heeft vrijwel iedereen wel in zijn keukenkast staan. De korrels zijn gepolijst en ontdaan van het vliesje. De rijst smaakt neutraal en plakt vrijwel niet. Deze rijst bevat weinig voedingsstoffen.

Basmatirijst –De lange korrels van de basmatirijst hebben een subtiel nootachtige smaak en fijne geur die erg goed past bij Indiase gerechten.

Zilvervliesrijst – De volkoren versie van de klassieke witte rijst. Een onbewerkte rijstkorrel met een licht nootachtige smaak. Je krijgt hiermee meer vezels en eiwitten binnen.

Jasmijnrijst – een rijstkorrel afkomstig uit Thailand, met een typische geur en een ietwat zoete smaak. De rijst is zachter en plakkeriger dan basmati.

Pandanrijst – dit is eigenlijk geen rijstsoort maar een mix van jasmijn- en witte rijst waaraan pandan aroma is toegevoegd.

Rode rijst – een ongepelde korrel die niet kleeft en veel bite heeft.

Ronde korrel

Sushirijst – rijst met een korte korrel die goed plakt.

Risottorijst – een korte ronde korrel met veel zetmeel. Er zijn diverse soorten risotto rijst, zoals arborio en carnaroli.

Bomba – de rijst die Spanjaarden gebruiken voor de paella. Absorbeert veel vocht maar is niet zo kleverig als risotto rijst.

Dessertrijst – ronde korrel die rijk is aan zetmeel.

En dan is er ook nog..

Wilde rijst – wilde rijst is geen rijst, maar het zaad van een Noord-Amerikaanse grassoort. Bomvol eiwitten, vezels en aminozuren.

Haverrijst – net als wilde rijst is haverrijst geen rijst maar wordt gemaakt van haverkorrels die verwerkt zijn tot een rijst-achtige korrel.Het is een glutenvrije optie die rijk is aan vezels en eiwitten.

Zwarte rijst – is zowel als lange en als ronde korrel verkrijgbaar en vooral populair in China.

Voedingswaarde

De voedingswaarde van rijst verschilt per soort, maar over het algemeen is rijst een goede bron van koolhydraten en bevat het ook eiwitten, vezels, en diverse vitamines en mineralen. Witte rijst en zilvervliesrijst hebben verschillende voedingssamenstellingen, waarbij zilvervliesrijst meer vezels en voedingsstoffen bevat. Witte rijst bevat 352 kcal per 100 gram, zilvervliesrijst 357 kcal.

Tips & trucs

Rijst wassen is eigenlijk alleen maar nodig bij langkorrelige rijst om een luchtiger en droger resultaat te krijgen. Kleefrijst zoals sushi of risotto rijst moet juist niet worden gewassen, omdat juist het zetmeel bijdraagt aan het eindresultaat.

Kook je witte rijst ook eens in bouillon of kokosmelk. Een heel ander (en lekker!) resultaat.

Wil je gekookte rijst opbakken (voor bijvoorbeeld nasi)? Kook de rijst dan bij voorkeur een dag van tevoren.

Voedselverspilling voorkomen? Dit zijn de beste tips voor koken met restjes rijst!

Gerechten

Rijst is vaak een bijgerecht bij bijvoorbeeld een heerlijke curry of rendang. In deze gerechten speelt rijst de hoofdrol:

Risotto met paddenstoelen
Risotto met garnalen en zeekraal
Risotto met scampi
Truffelrisotto
Nasi goreng
Paella met kip en chorizo
Japanse haverrijstsalade

Spreekwoorden en gezegdes

Een rijstebrijberg.
Daar moet men zich doorheen werken.
Koude rijstepap moet je met suiker warm maken.
Dit slaat op vrijen met een koele vrouw.
Hij wil geen rijst met een rietje.
Hij distantieert zich daarvan.

Trivia

China is de grootste rijstproducent ter wereld, Thailand de grootste rijstexporteur.
Volgens legendes werd de eerste rijst zo’n 4000 jaar geleden in China verbouwd.
De gemiddelde rijstconsumptie in de EU is 5,5 kilogram per persoon per jaar. In Myanmar bijvoorbeeld is dat 236 kilogram.
Rijst staat symbool voor een gelukkig leven en vruchtbaarheid. Daarom wordt er van oudsher bij bruiloften met rijst gegooid.
Rijst is wereldwijd voor 4 miljard mensen (dat is zo’n beetje de helft) de belangrijkste voedselbron. Het instituut verwacht dat de vraag naar rijst de komende tien jaar nog met een kwart toeneemt.