Eén van de tradities die we koesteren tijdens de decembermaand is het uitwisselen van kerstkaarten. Maar waar komt de geschiedenis van de kerstkaart eigenlijk vandaan?
170 miljoen kerstkaarten
Hoewel het aantal afneemt, blijft het sturen van kerstkaarten een populair middel om aan het eind van het jaar feestelijke wensen te versturen. Meer dan de helft van de Nederlanders (56%) houdt de traditie in stand. Een derde van de Nederlanders stuurt de kaarten naar familie. Ook vrienden en kennissen (26 procent) kunnen vaak een kerstwens in de brievenbus verwachten. Collega’s zijn met 5 procent een stuk minder populair. Voor 18 procent is het een kwestie van: voor wat hoort wat. Zij sturen alleen kerstkaarten naar mensen die hen er zelf vorig jaar ook een hebben gestuurd (bron: kaart2go.nl)
De oorsprong van de eerste kerstkaart
De eerste ‘echte’ kerstkaart die onder historici bekend is, is een kaart uit 1611. Deze was geschreven door de Duitse arts Michael Maierus, die een kaart stuurde naar de Engelse koning James I. Hij ontwierp en schreef de kaart zo dat de tekst een roos vormde, in stijl met de rosenkruisers. De tekst luidde, vertaald:
…met een gebaar van vreugdevolle viering van de geboortedag van de Heer, met vreugde en voorspoed gaan we het voorspoedige jaar 1612 binnen.
De eerste commerciële kerstkaart
Hoewel er in 1843 wel al handgemaakte kaarten in omloop waren, koos de Londense ondernemer Henry Cole ervoor om kerstkaarten te laten drukken voor commercieel gebruik. Hij gaf een drukkerij opdracht om 1000 kaarten te drukken met daarop een sfeervolle afbeelding en kerstwens. Ook was er ruimte vrijgelaten voor een persoonlijke boodschap.
De kaart zorgde meteen voor ophef in Victoriaans Engeland. Er stond namelijk een afbeelding op van een vrouw die een jong meisje een slokje rode wijn gaf en was voorzien van de nog steeds veelgebruikte tekst…
…A Merry Christmas and a Happy New Year to You.
.jpg)
Victoriaanse pracht en praal
In het Victoriaanse tijdperk, bekend om zijn overdaad en uitbundige versieringen, werden kerstkaarten steeds verfijnder en gedetailleerder. De kaarten werden versierd met kant, linten, en soms zelfs driedimensionale pop-upelementen. Vaak bevatten ze afbeeldingen van kerstliederen, landschappen bedekt met sneeuw, en scènes van gelukkige families bij de open haard. Victoriaanse kerstkaarten hebben een charme die nog steeds wordt gewaardeerd door verzamelaars.
De populariteit verspreidt zich
In de jaren na de creatie van de eerste kerstkaart begon de populariteit van dit nieuwe gebruik snel te groeien. Kerstkaarten werden al snel een betaalbare en persoonlijke manier om feestelijke wensen over te brengen aan vrienden en familie.
De doorbraak van de kerst- en nieuwjaarskaart in Nederland vond plaats in 1871. In dat jaar introduceerde de PTT de zogeheten briefkaart. Al snel zetten anderen tekeningen en afbeeldingen op deze kaarten, waardoor het fenomeen ‘ansichtkaart’ ontstond. In de jaren 1890 werd het versturen van dit soort kaarten, ook rond kerst en oud en nieuw, een echte rage.
De eerste drukker in Nederland die de kerstkaart commercieel verhandelde, was Boekhandel Koster uit Amsterdam, die hiermee in 1873 begon. Op de kaarten van Koster stond een leuke wens in rijmvorm.
Digitale tijdperk en nieuwe tradities
In de geschiedenis van de kerstkaart doet natuurlijk ook het digitale tijdperk zijn intrede. E-cards en virtuele groeten zijn populair geworden omdat het snel, makkelijk en goedkoop is. Maar of het ook persoonlijk is? Gelukkig blijft ondanks de moderne technologie de fysieke kerstkaart zijn charme behouden en blijft het een gewaardeerde traditie voor veel mensen over de hele wereld.
Ken je de geschiedenis van de kerstman eigenlijk al?
